AZTEKLERDEN SOFRAMIZA : TOMATİLLO

Bu hafta organik ürün kutularımızdan, belki de evlerimize ilk kez giren tomatillolar çıktı. Meksika yemeklerini sevenlerin daha önce bu meyvenin tadına bakmış olmaları yüksek bir olasılık. Hele Meksika’ya gittiyseniz, orada pazarları gezdiyseniz bu meyveye rastlamamış olmanız neredeyse imkansız. Ama evlerimize girmesi ve kullanılması o kadar büyük bir olasılık değil. Bu hafta çoğumuzun ‘Şimdi bunları nasıl kullansam, buzdolabında ne kadar dayanır acaba?’ gibi sorular sorduğunu tahmin ediyorum.

Azteklerin İ.Ö. 800’den beri kullandığı tomatilloya Aztek dilinde ‘yuvarlak ve tombul’ anlamına gelen 'tomatl' denirmiş. Yeni Dünya’ya gelen Avrupalılar yerel yiyecekler hakkında yazarken genellikle isimleri karıştırırlarmış. Domates ve tomatillonun isimlerini karıştıkları düşünülse de o dönem belgelerinde geçen 'tomatl' kelimesinin genellikle tomatilloya karşılık geldiği düşünülüyor.
Avrupalılar arasında domates bu meyveden daha çok beğeni toplamış ve İtalya’ya getirildiğinde Akdeniz ikliminde iyi yetişmiş. Fakat dünya mutfakları her ülkede yayılmaya başlayınca büyük Meksika ailelerin ziyafet sofralarında kalmayıp birçok restoranda kullanılmaya başlamış.
Hafif ekşi tadıyla Meksika salsalarının vazgeçilmez malzemelerinden bir olan tomatillo lezzetini belirginleştirmek için pişmiş olarak tüketilebildiği gibi çiğ olarak da kullanılabiliyor. Kahverengimsi kabuğun altındaki meyvesi yeşil ve sertken kullanılması tercih ediliyor. Buzdolabında iki hafta kadar saklanabiliyor. Eğer kabukları ayırıp hava almayan plastik bir poşete koyarsanız bu sürenin uzayabileceğini okudum. Ayrıca, yine hava almayan bir poşette bütün veya dilimlenmiş olarak dondurmak da mümkün. Tabii dilimlenmiş olarak dondurursanız besin değerlerinin çoğunu ve belki tadının da bir bölümünü kaybedeceğini akılda tutmak lazım. Yaklaşık 34 gramlık ortalama bir tomatillonun bazı besin değerleri ise şöyle:

Kalori 10.88
Protein (g) 0.326
Karbonhidrat (g) 1.986
Kolesterol (mg) 0
Sodyum (mg) 0.340
C Vitamini (mg) 3.978


Aylin Öney Tan da bu hafta bizlere tomatilloyu kullanabileceğimiz bir salsa tarifi vermiş. İşte Aylin Hanım’dan sofra sırları:

Meksika mutfağında tomatillo daha çok canlı yeşil rengi ve ekşiliği için kullanılıyor. Yeşil tomatillo sosu ızgara et, balık ve tavukların yanına çok yakışıyor. Meksika mutfağının ünlü sosu ‘salsa verde’nin ana malzemesi tam olgunlaşmamış olan yeşil tomatillo. Yeşil tomatillonun keskince mayhoşluğu ile acı biber, soğan, sarımsak ve taze kişniş gibi lezzetlerin birleşmesi sonucu son derece ferah, iç açıcı ve hafif bir sos elde ediliyor.

Salsa Verde
10-12 adet tomatillo
1-2 ufak taze soğan başı, 1-2 diş taze sarımsak
1 acı sivri biber (veya iki sivri biber ve biraz yeşil acı biber sosu jalapeno vb.)
1 avuç taze kişniş (veya maydanoz, dereotu, taze nane seçeneklerinden biri)
1 çorba kaşığı limon suyu
1 çay kaşığı tuz, istenirse karabiber

Tomatillo, taze soğan, sarımsak, sivri biber ve otları çok ince kıyın. Tüm malzemeyi karıştırarak buzdolabında bir süre bekletin. Eğer tomatillolar çok yeşil ise 10 dakika kadar az suda haşlayıp sonra makineden geçirin. Renkleri sararmış olgun iseler, sivri biber yerine kırmızı biber, soğan yerine kırmızı soğan ekleyerek sosun rengini biraz kızıllaştırabilirsiniz.